Trong những tháng đầu năm 2025, bệnh tay chân miệng (TCM) đang có xu hướng gia tăng trở lại tại nhiều tỉnh thành trên cả nước. Đây là một bệnh truyền nhiễm cấp tính thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong độ tuổi từ 1 đến 5 tuổi. Mặc dù phần lớn các trường hợp mắc bệnh đều nhẹ và có thể tự khỏi, song cũng có không ít ca bệnh diễn tiến nặng, gây biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm cơ tim, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Vì vậy, các bậc phụ huynh cần nâng cao nhận thức, trang bị đầy đủ kiến thức về căn bệnh này để có thể phát hiện sớm, theo dõi và chủ động phòng ngừa hiệu quả cho con em mình.

1. Bệnh Tay Chân Miệng Là Gì?

Tay chân miệng là một bệnh nhiễm virus cấp tính do nhóm virus đường ruột gây ra, phổ biến nhất là Enterovirus 71 (EV71) và Coxsackievirus A16. Bệnh thường lây qua đường tiêu hóa, tiếp xúc với nước bọt, dịch tiết mũi họng, phân của người nhiễm bệnh hoặc bề mặt đồ vật bị nhiễm virus.

Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 10 tuổi, trong đó nhóm trẻ từ 1 đến 5 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất. Do hệ miễn dịch còn yếu và thường xuyên tiếp xúc gần với bạn bè trong môi trường nhà trẻ, mẫu giáo, trẻ nhỏ rất dễ bị lây bệnh nếu không được bảo vệ đúng cách.

2. Dịch Bệnh Tay Chân Miệng Đang Gia Tăng Mạnh Trong Năm 2025

Theo thống kê từ các cơ quan y tế, trong những tháng đầu năm 2025, số ca mắc tay chân miệng đang có dấu hiệu tăng mạnh theo mùa, đặc biệt trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 5 – thời điểm thời tiết chuyển mùa, thuận lợi cho virus phát triển và lây lan.

Tình Hình Cụ Thể Tại Một Số Tỉnh Thành:

  • TP. Hồ Chí Minh: Tính đến tuần thứ 18 năm 2025, toàn thành phố ghi nhận 5.053 ca mắc tay chân miệng, tăng 35,5% so với trung bình 4 tuần trước đó. Các quận huyện có số ca mắc cao tập trung ở khu vực đông dân cư và có nhiều trẻ nhỏ theo học tại các trường mầm non.

  • An Giang: Tính đến ngày 14/3/2025, địa phương này ghi nhận 354 ca mắc tay chân miệng, tăng 148% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, huyện Chợ Mới là nơi có số ca mắc cao nhất trong toàn tỉnh, cho thấy mức độ lây lan đáng lo ngại tại khu vực nông thôn.

  • Cần Thơ: Từ đầu năm đến tháng 5/2025, tại Bệnh viện Nhi đồng TP Cần Thơ đã tiếp nhận gần 3.000 ca mắc, trong đó có nhiều trường hợp nặng cần nhập viện theo dõi sát.

Tình Hình Toàn Quốc:

  • Trên phạm vi toàn quốc, bệnh tay chân miệng ảnh hưởng chủ yếu đến trẻ dưới 10 tuổi, trong đó:

    • Trẻ từ 1–5 tuổi chiếm đến 84%.

    • Trẻ dưới 1 tuổi chiếm khoảng 18%.

    • Trẻ nam mắc bệnh nhiều hơn trẻ nữ, chiếm 60% tổng số ca mắc.

  • Đặc biệt, trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi có nguy cơ cao nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và thường xuyên tiếp xúc môi trường tập thể – yếu tố góp phần làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm.

3. Triệu Chứng Nhận Biết Bệnh Tay Chân Miệng

Các dấu hiệu của tay chân miệng thường dễ nhận biết nếu phụ huynh quan sát kỹ:

  • Sốt nhẹ đến cao: Đây là dấu hiệu đầu tiên, thường kéo dài 1–2 ngày.

  • Xuất hiện bóng nước: Sau khi sốt, trẻ bắt đầu xuất hiện các bóng nước nhỏ ở miệng (lưỡi, lợi, niêm mạc má), sau đó là lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông hoặc đầu gối.

  • Biếng ăn, mệt mỏi, quấy khóc: Do đau miệng và cảm giác khó chịu trong người.

  • Một số trẻ có thể kèm theo nôn ói, tiêu chảy nhẹ, hoặc nổi hạch cổ.

4. Khi Nào Cần Đưa Trẻ Đi Khám Ngay?

Bệnh tay chân miệng đa phần ở thể nhẹ, nhưng phụ huynh tuyệt đối không nên chủ quan, vì bệnh có thể diễn tiến nhanh chóng thành những biến chứng nghiêm trọng. Cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế nếu có các dấu hiệu sau:

  • Sốt cao liên tục trên 39°C, không hạ sau khi uống thuốc hạ sốt thông thường.

  • Trẻ khó ngủ, giật mình bất thường, lơ mơ, li bì.

  • Run tay chân, đi đứng không vững, co giật.

  • Thở mệt, thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực.

  • Da nổi nhiều bóng nước lớn hoặc có dấu hiệu bội nhiễm (sưng đỏ, mưng mủ).

Những dấu hiệu này có thể cho thấy bệnh đang chuyển sang giai đoạn biến chứng, cần nhập viện điều trị chuyên sâu để tránh các hậu quả đáng tiếc.

5. Cách Phòng Ngừa Tay Chân Miệng Hiệu Quả

Phòng bệnh vẫn là biện pháp quan trọng nhất, đặc biệt trong bối cảnh dịch đang có xu hướng gia tăng nhanh như hiện nay. Dưới đây là các khuyến nghị từ Bộ Y tế và các chuyên gia nhi khoa:

1. Giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ

  • Rửa tay cho trẻ thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

  • Cắt móng tay cho trẻ gọn gàng, tránh tình trạng trẻ gãi làm vỡ bóng nước.

2. Vệ sinh môi trường sống và đồ chơi

  • Thường xuyên lau chùi, khử khuẩn bề mặt đồ chơi, dụng cụ ăn uống, vật dụng cá nhân của trẻ bằng dung dịch sát khuẩn an toàn.

  • Giặt giũ quần áo, chăn mền của trẻ bằng xà phòng và phơi dưới nắng.

3. Hạn chế tiếp xúc nơi đông người

  • Tránh đưa trẻ đến nơi công cộng trong thời điểm dịch bệnh bùng phát.

  • Không để trẻ tiếp xúc với người đang mắc bệnh hoặc có dấu hiệu nghi ngờ bị TCM.

4. Theo dõi sát tình trạng sức khỏe của trẻ

  • Nếu trẻ có triệu chứng nghi ngờ, cần cách ly và đưa đi khám ngay để xác định tình trạng và được điều trị kịp thời.

  • Thông báo cho nhà trường nếu trẻ bị bệnh để có biện pháp phòng tránh lây lan trong tập thể.

6. Vai Trò Của Phụ Huynh Trong Việc Bảo Vệ Con Trước Dịch Bệnh

Phụ huynh chính là “tuyến phòng thủ đầu tiên” trong việc bảo vệ sức khỏe của trẻ. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu bệnh, chủ động chăm sóc và phòng ngừa, kết hợp với hợp tác chặt chẽ với nhà trường và cơ sở y tế sẽ giúp hạn chế tối đa nguy cơ lây lan, cũng như giảm thiểu tỷ lệ biến chứng nặng ở trẻ mắc tay chân miệng.

Bên cạnh đó, việc cập nhật thông tin từ các nguồn uy tín như Bộ Y tế, các trung tâm kiểm soát dịch bệnh địa phương, các bác sĩ chuyên khoa cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao hiểu biết và xử lý đúng khi trẻ không may mắc bệnh.

7. Kết Luận

Tay chân miệng là bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ, dễ lây lan và có thể để lại hậu quả nghiêm trọng nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách. Trong bối cảnh bệnh đang gia tăng mạnh trong năm 2025, phụ huynh cần đặc biệt cảnh giác, tăng cường các biện pháp phòng ngừa, phát hiện sớm và xử lý kịp thời khi trẻ có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh.

Chăm sóc đúng – phát hiện sớm – phòng ngừa tốt chính là chìa khóa để bảo vệ con yêu trước những đợt bùng phát dịch tay chân miệng hiện nay và trong tương lai.

☰